ایمنی و بهداشت مواد غذایی یکی از چالشهای اصلی در زنجیره تولید، فرآوری و بستهبندی است. از برداشت و حمل میوه گرفته تا آمادهسازی گوشت و مرغ، کوچکترین آلودگی میتواند کیفیت محصول را کاهش دهد و حتی به سلامت مصرفکننده آسیب بزند. به همین دلیل کارخانهها همیشه به دنبال راهکاری هستند که علاوه بر قدرت ضدعفونی بالا، ماندگاری محصولات را افزایش دهد و هزینههای مواد شیمیایی را کاهش دهد.
در سالهای اخیر، ازن ژنراتورها به گزینهای جدی برای صنایع غذایی تبدیل شدهاند؛ چرا؟
چون برخلاف مواد شیمیایی مانند کلر یا ترکیبات کلردار، ازن پس از انجام واکنش، دوباره به اکسیژن تبدیل میشود و هیچ باقیمانده شیمیایی روی محصول یا بستهبندی نمیگذارد. این ویژگی باعث شده کارخانههای فعال در حوزه تولید میوه، سبزی، گوشت، لبنیات، نوشیدنی، آبمیوه و محصولات بستهبندیشده به سمت ازن گرایش پیدا کنند.
ازن قادر است میکروارگانیسمهایی مانند E.coli، Salmonella، Listeria، Staphylococcus، کپکها، قارچها و ویروسها را در مدت بسیار کوتاهی از بین ببرد و این یکی از بزرگترین دلایل محبوبیت آن در کارخانههاست.
مزیت مهمتر این است که ازن ژنراتور میتواند در بخشهای مختلف یک کارخانه غذایی نصب شود:
✔ حوضچه شستوشوی میوه
✔ سالن فرآوری سبزی
✔ خط بستهبندی
✔ ضدعفونی هوا و سطوح سالن
✔ سردخانه
✔ تصفیه آب فرآیندی
✔ تصفیه پساب کارخانه
در این مقاله تمام این بخشها را با مثالهای واقعی، مزایا، معایب و نکات خرید بررسی میکنیم.
در بخش راهنمای خرید نیز بهصورت نامحسوس از تجهیزات قابل تهیه از فروشگاه لوتوس تجهیز استفاده خواهد شد تا اگر قصد انتخاب دستگاه مناسب دارید، بتوانید یک تصمیم مطمئن بگیرید.
کاربرد ازن ژنراتور در شستوشو و ضدعفونی میوه و سبزی
مزایا و نقش ازن در بخش میوه و سبزیجات
در اغلب کارخانههای بستهبندی میوه و سبزی تازه، آلودگی اولیه بسیار بالاست. حتی اگر محصولات از باغ یا مزرعه تمیز برداشت شوند، در مسیر حمل، در زمان ذخیرهسازی یا حتی در بستهبندی ممکن است آلودگی قارچی یا میکروبی ایجاد شود.
ازن در بخش شستوشو ویژگیهای زیر را دارد:
● کاهش بار میکروبی سطح میوه تا ۹۹٪
● کاهش آلودگی قارچی و کپکهای شایع مثل Botrytis و Penicillium
● افزایش ماندگاری محصول بدون استفاده از مواد نگهدارنده
● جلوگیری از نرمشدن و فساد سریع میوه
● افزایش کیفیت ظاهری، حذف بوهای نامطلوب و کاهش لکهزدگی
آب ازندار در حوضچه شستوشو معمولاً بین ۱ تا ۳ ppm استفاده میشود که زمان تماس ۳ تا ۵ دقیقه برای حذف میکروبها کافی است.
راهاندازی سیستم ازن در سالن شستوشو
کارخانهها معمولاً یک ژنراتور ازن مرکزی نصب میکنند و از طریق Venturi ازن را وارد آب میکنند.
بسته به ظرفیت خط، دستگاههای صنعتی زیر توصیه میشوند:
- ظرفیت ۵ گرم بر ساعت برای کارگاههای کوچک
- ۱۰ تا ۳۰ گرم بر ساعت برای خطوط نیمهصنعتی
- بالای ۳۰ گرم بر ساعت برای کارخانههای سورتینگ و بستهبندی بزرگ
برای آشنایی با لیست این دستگاهها میتوانید از بخش محصولات ازن ژنراتور لوتوس تجهیز بازدید کنید.
کاربرد ازن ژنراتور در ضدعفونی گوشت، مرغ و ماهی
مزایای ازن در گوشت و فرآوردههای پروتئینی
باکتریهای مقاوم مثل Listeria monocytogenes و Salmonella در کارخانههای گوشت، یکی از خطرناکترین عوامل فساد غذایی هستند. استفاده از ازن در آب شستوشوی گوشت باعث:
● کاهش بار میکروبی سطحی تا ۹۰–۹۹٪
● کاهش بوهای نامطلوب
● جلوگیری از رشد لیزیتریا در خطوط سرد
● ضدعفونی محیط بستهبندی قبل و بعد از عملآوری
ازن برخلاف کلر، روی رنگ گوشت اثر منفی ندارد و در صورتی که غلظت درست تنظیم شود باعث سفیدشدگی یا تغییر بافت نمیشود.
روش استفاده از ازن برای خطوط گوشت
در کشتارگاهها و مراکز بستهبندی گوشت:
- از آب ازندار ۱–۲ ppm برای شستوشوی اولیه استفاده میشود.
- از ازن گازی برای ضدعفونی میز کار، چاقو، نوار نقاله و سالن استفاده میشود.
- در سردخانهها نیز تزریق ازن با غلظت کنترلشده باعث جلوگیری از کپک و بوهای قوی میشود.
در بخش تجهیزات ازن لوتوس تجهیز، دستگاههای صنعتی با خروجی پایدار برای این کاربرد موجود است.
ضدعفونی بستهبندی، تجهیزات و هوا با ازن ژنراتور
چرا بستهبندی باید ضدعفونی شود؟
پس از اینکه محصول در خط تولید آماده میشود، بستهبندی آخرین نقطه تماس با محیط است. اگر در این مرحله آلودگی بازگردد، تمام فرآیند بهداشت پیشین بینتیجه میماند.
ازن ویژگیهایی دارد که آن را برای این بخش ایدهآل میکند:
● نفوذ بالا در سطح بسته
● نابودی قارچ، کپک و باکتری
● سرعت واکنش بالا
● عدم باقیمانده مضر روی بستهبندی
ضدعفونی هوا و تجهیزات سالن تولید
تزریق ازن گازی در سالن تولید:
- بار میکروبی هوا را کاهش میدهد
- از تشکیل بیوفیلم روی تجهیزات جلوگیری میکند
- برای سالنهای بستهبندی لبنیات و نوشیدنی ضروری است
این روش معمولاً در ساعات غیرکاری انجام میشود تا هیچیک از کارکنان در معرض گاز قرار نگیرند.
مقایسه کامل ازن ژنراتور با مواد شیمیایی در صنایع غذایی
مقایسه اثربخشی
| ویژگی | ازن ژنراتور | کلر / پراکسید |
|---|---|---|
| سرعت اثر | بسیار سریع | متوسط |
| طیف میکروبکشی | کامل | متوسط |
| باقیمانده روی غذا | صفر | دارد |
| مناسب برای برچسب Clean Label | بله | معمولاً خیر |
هزینهها و نگهداری
هرچند خرید یک ازن ژنراتور صنعتی هزینه اولیه دارد، اما:
- مصرف مواد شیمیایی صفر میشود
- هزینه تصفیه آب کمتر میشود
- نیاز به آبکشی کمتر است
- ماندگاری محصول بیشتر میشود
بنابراین هزینه نهایی کمتر از روش شیمیایی است.
ازن ژنراتور در صنایع غذایی یکی از مؤثرترین و پاکترین روشها برای ضدعفونی میوه، سبزی، گوشت، خطوط تولید، سالن بستهبندی و سردخانه است. با توجه به نیاز صنایع غذایی در سال ۱۴۰۴ به کاهش مواد شیمیایی، افزایش طول ماندگاری محصولات و دریافت استانداردهای HACCP و ISO22000، استفاده از ازن دیگر یک انتخاب لوکس نیست؛ بلکه به یک ضرورت تبدیل شده است.
ازن با قدرت بالای میکروبکشی، بیضرر بودن باقیمانده، سرعت عملکرد بالا و امکان استفاده همزمان در آب و هوا، جایگزین بسیار مناسبی برای کلر و سایر مواد ضدعفونیکننده است. اگر یک کارخانه بخواهد خط شستوشو، بخش گوشت، بستهبندی یا سردخانه خود را ارتقا دهد، ازن ژنراتور بهترین گزینه موجود است.
در فروشگاه لوتوس تجهیز انواع دستگاههای ازن ژنراتور صنعتی با ظرفیتهای متفاوت برای خطوط کوچک تا کارخانههای بزرگ ارائه شده است. اگر قصد دارید سیستم ضدعفونی کارخانه خود را ارتقا دهید، پیشنهاد میکنم ابتدا از بخش زیر بازدید کنید و سپس ظرفیت مناسب را انتخاب کنید:
🔗 https://lotuspool.ir/purification-ventilation/ozone-generator/
با انتخاب یک دستگاه مناسب، هم سلامت محصول افزایش مییابد، هم هزینههای مواد شیمیایی کاهش پیدا میکند، و هم شانس دریافت استانداردهای کنترل کیفیت بالاتر میرود.